Yeşil kırmızı sarı ..

[BAZUR FORUM]

yeşil kırmızı sarı renklerin Kürt uygarlığındaki önemi
Kürtlerde renk kültürünü incelerken tarihte önemli bir mevzi tutmuş demirci Kawe'nin deri önlüğüyle konuya girmek istiyoruz.
Firdevsi ünlü şehname adlı eserinde olayı şöyle anlatır: Dahhak, demirci Kawe ustanın 17 oğlunun beyinlerini omuzlarındaki yılanlara yedirtmiştir. 18. oğul ise kurban edilmek üzeredir. Bu son oğludur. Kawe’nin onu kurtarmaktan başka çaresi yoktur. Dahhak ise yaptığı zulümlerden ötürü halk arasında büyük tepki toplamıştır. Adil bir kral olduğunu kanıtlamak için tebaasından imza toplamaya başlar. İmza defteri sarayda açılmıştır. Bundan yararlanan demirci Kawe, saraya girer ve Dahhak’a “sen bana zulmettin gönlümü neşterledin. 18. oğluma neden el uzatıyorsun? Dünyada evlat gibi insanı kendine çeken bir bağ olamaz” der.
Ülkenin ileri gelenleri de salondalardı. Dahhak bu sözleri duyunca çok şaşırdı. Tutanağa imza atması koşuluyla oğlunu bağışladı. Demirci Kawe tutanağı okuyunca Dahhak’ın çevresinde toplanan kalabalığa seslendi:
“ ey devin köleleri. Yüreğinizden tanrı korkusu silinmiş. Benim padişahtan hiç korkum yok.”
Sonra tutanağı parça parça edip ayaklarıyla çiğnedi. Çıkıp gitti. Dahhak'ın çevresindeki adamları şaşırıp kaldılar. “dünyada bu kadar çirkin bir sataşma işitmedik. Düpedüz bir hakaret bu!” dediler. Dahhak da yanıt olarak “Kawé benimle konuşurken onunla aramızda sanki demirden bir dağ oluştu. İki elini başına vurunca sanki yüreğim paramparça oldu. Bilmem bundan sonra daha neler olacak!” dedi. Kawe saraydan ayrılınca halk onun etrafında toplandı. Halk onu izliyordu.
“ey tanrıya tapan ünlü kişiler Feridun’u tutan Dahhak'ın zulmünden kurtulun. Feridun’un yanına gidelim. Bilin ki Dahhak bir ahrimandır, tanrı düşmanıdır.” Mızrağın ucundaki bayrağı göstererek sözlerini şöyle sürdürdü:
“şu değersiz derinin sayesinde, dost ve düşman birbirinden ayrılacaktır.”
Kalabalık gittikçe büyüdü, sel gibi aktı. Sonunda Feridun'un sarayına ulaştılar. Padişah mızrağın ucundaki deriyi kutsal saydı. Onu kumaşlarla süsledi. Üzerine altından nakışlar yaptırdı. Bayrağın başının üstünde dalgalanmasını hayra yorup, uğur saydı. Sonra bu bayrağın tepesinden kırmızı sarı mor kumaşlar sarkıttı. Bu bayrağa “Kawe'nin Bayrağı” adını verdi.
Bu tarihten sonra her kim tahta oturduysa ve padişahlık tacını giydiyse bu değersiz deriye yeni mücevherler taktılar.
Firdevsi bayrakla ilgili anlatımını şu tümcelerle noktalar:
“işte Kawe'nin değerli ipek kumaşlarla, mücevherlerle süslenen bayrağı karanlık gecede doğan bir güneşe döndü ve dünyanın kalbi onun verdiği ümitlerle doldu.”
Firdevsi’nin bu anlatısından deri önlüğün üzerine kırmızı sarı ve mor ipekli kumaşların asıldığını öğrenmekteyiz. Bu haliyle deri önlük yapısını korumakta ama üzerine altın işlemeler yapılmakta ve mücevherler takılmaktadır. Şehname 974 yılında yazılmaya başlandığına göre, bu eser, Niniv’in İÖ 612 yılındaki işgalinden tam 1586 yıl sonra ortaya çıkmıştır.
Firdevsi’nin üç renk arasından yeşil yerine mor rengi seçip yazmasının nedenini anlayamıyoruz. Bilindiği gibi gerek Zerdüşt dininde gerekse Yezidilikte mavi renk kutsal sayıldığından bu rengi dışlamışlardır. Gökyüzü tanrı mekanı sayılırdı. Halı ve kilime mavi renk sonradan girmiştir. “ Yezidilerin giysilerinde mavi renkte hiçbir şey olmadığı ve genellikle siyah, kahverengi, kırmızı, yeşil renkteki kumaşları kullandıkları görülür.”
“Bektaşiler mavi renkleri sevmezler. Bu rengi melun Muaviye ve Yezid kullanırmış diye inanırlar”
Bize göre mavinin değişik bir tonu olan morun Kawe bayrağında yer almış olması mümkün değildir. Bu rengin yeşil olması akla daha yakındır.